Coğrafi işaretler, küresel ekonomide önemli bir yere sahip olarak 300 milyar euro'ya yaklaştı. Bu alanda Avrupa Birliği, 100 milyar euro'luk ekonomik hacmiyle öne çıkarken, Türkiye'nin 5-6 bin coğrafi işaret potansiyeli, henüz tam olarak değerlendirilemiyor.
Fransa, İtalya, İspanya ve Almanya gibi ülkeler, coğrafi işaretlerle elde ettikleri ekonomik değerle dikkat çekiyor. Ancak Türkiye, bu alandaki potansiyelini tam anlamıyla değerlendirebilmiş değil. YÖREX Fuarı, Türkiye'nin coğrafi işaret potansiyelini sergileyen önemli etkinliklerden biri olarak öne çıkıyor.
Türkiye, coğrafi işaret sayısında hızla artış kaydediyor. 2010'da 109 olan tescilli coğrafi işaret sayısı, şu anda 1481'e ulaştı. Bu, Türkiye'nin zengin kültürel mirasını ve çeşitli coğrafi özelliklerini temsil eden ürünlerin artan bir şekilde tescil edildiğini gösteriyor.
YÖREX, Türkiye'nin coğrafi işaret sayısının yanı sıra bu ürünlerin tanıtımına da katkı sağlıyor. Gaziantep baklavası, Aydın inciri, Malatya kayısısı gibi ürünler, Türkiye'nin uluslararası alanda tanıtımına önemli katkılar sunuyor.
Türkiye'nin AB'den tescil alan 14 coğrafi işareti arasında Gaziantep baklavası, Aydın inciri, Malatya kayısısı gibi gıda ürünleri bulunuyor. Bu ürünler, Türkiye'nin uluslararası alandaki rekabet gücünü artırmak adına büyük bir potansiyele sahiptir.
Coğrafi işaretlerde AB'deki pazarın yüzde 68'ini şarap ve alkollü içkiler oluştururken, Türkiye'de bu oran yüzde 83'e çıkıyor. Bu durum, Türkiye'nin coğrafi işaretlerde daha çok gıda ve alkolsüz içkilere odaklandığını gösteriyor.
Yine de Türkiye'nin coğrafi işaretler konusundaki potansiyeli 30 milyar euro'yu buluyor. Ancak bu potansiyeli değerlendirebilmek için sistematik bir yaklaşım benimsenmeli. Üretimden başlayarak tescil, yönetişim ve denetim süreçleri bütünlük içinde ele alınmalı.
Fransa ve İtalya gibi ülkelerin başarısının temelinde, coğrafi işaret süreçlerinin etkin bir şekilde yönetilmesi yatıyor. Türkiye'nin bu alandaki başarısı için devlet, üretici birlikleri, özel sektör, sivil toplum kuruluşları ve üniversiteler arasında işbirliği şart.
Antalya'da düzenlenen YÖREX Fuarı, Türkiye'nin coğrafi işaret potansiyelini sergilerken, sektördeki sorunları da gündeme getiriyor. Türkiye'nin coğrafi işaretlerle "yerelliğin dünya ile buluşması" stratejisini benimsemesi, ekonomik açıdan daha güçlü ve rekabetçi bir konuma gelmesine olanak sağlayabilir.