2023 yılında Birleşik Arap Emirlikleri'nde düzenlenen COP28, iklim değişikliğiyle mücadelede önemli bir dönüm noktası oldu. Zirvede kabul edilen Sürdürülebilir Tarım, Dayanıklı Gıda Sistemleri ve İklim Eylemi Deklarasyonu, tarım ve gıda sistemlerinin iklim değişikliğine uyum sağlaması ve dönüştürülmesinin önemini vurguladı.
COP28, tarım ve gıda sistemlerinin iklim değişikliğiyle uyumu ve dönüşümü konusunda önemli bir dönüm noktası oldu. Zirvede kabul edilen Sürdürülebilir Tarım, Dayanıklı Gıda Sistemleri ve İklim Eylemi Deklarasyonu, tarım ve gıda sistemlerinin iklim değişikliğine uyum sağlaması ve dönüştürülmesi için beş temel hedef belirledi. Bu hedefler şunlardır:
- Tüm çiftçilerin, balıkçıların ve diğer gıda üreticilerinin iklim değişikliğinin etkilerine karşı savunmasızlığını azaltmak için uyum ve dayanıklılık faaliyetlerini ve yanıtlarını genişletmek.
- Gıda güvenliğini ve beslenmeyi teşvik etmek için savunmasız insanları desteklemek.
- İklim değişikliği nedeniyle tehdit edilen gıda işçilerini desteklemek.
- Toplulukların geçim kaynaklarının iklim değişikliğinden etkilenmesini azaltmak için su yönetimini güçlendirmek.
- Tarım ve gıda sistemlerinin iklim değişikliğine uyum sağlaması ve dönüştürülmesi için uluslararası işbirliğini güçlendirmek.
Deklarasyon, bu hedeflere ulaşmak için gerekli olan finans, teknik destek ve kapasite geliştirme gibi konuların ele alınacağını taahhüt ediyor. Ayrıca, dezavantajlı grupların özel ihtiyaçlarının dikkate alınacağına vurgu yapıyor.
COP28'deki ilerlemeler, tarım ve gıda sistemlerinin iklim değişikliğiyle uyumu ve dönüşümü konusunda önemli bir umut ışığı sunuyor. Ancak, bu hedeflerin hayata geçirilmesi için somut adımların atılması ve bu adımların takip edilmesi gerekiyor.
COP28'in gıda tarım iklim konusundaki ilgisi, şu şekilde özetlenebilir:
- İklim değişikliğinin gıda güvenliğine yönelik tehditleri konusunda farkındalık yarattı.
- Tarım ve gıda sistemlerinin iklim değişikliğine uyum sağlaması ve dönüştürülmesinin önemini vurguladı.
- Bu hedeflere ulaşmak için gerekli olan eylemleri belirledi.
COP28'in ardından, tarım ve gıda sistemlerinin iklim değişikliğiyle uyumu ve dönüşümü konusundaki çalışmalar hız kazandı. Bu çalışmaların başarılı olması, iklim değişikliğiyle mücadelede ve gıda güvenliğini korumada önemli bir rol oynayacaktır.
İklim değişikliği, gıda güvenliğini çeşitli şekillerde tehdit ediyor. Bu tehditler şunlardır:
- Verim kayıpları: İklim değişikliği, mahsullerin ve hayvanların verimini azaltmaktadır. Örneğin, sıcak hava dalgaları ve kuraklık, mahsullerin büyümesini ve gelişmesini engellemektedir. Bu durum, gıda üretimini azaltarak gıda güvenliğini tehdit etmektedir.
- Üretim maliyetlerinin artması: İklim değişikliği, tarım ve gıda üretimi maliyetlerini artırmaktadır. Örneğin, kuraklığın yaygınlaşması, sulama maliyetlerini artırmaktadır. Bu durum, gıda fiyatlarının artmasına ve gıda erişimini zorlaştırmaktadır.
- Hasar ve kayıplar: İklim değişikliği, tarım ve gıda sistemlerinde hasar ve kayıplara neden olmaktadır. Örneğin, fırtınalar ve sel, mahsulleri ve hayvanları tahrip etmektedir. Bu durum, gıda arzı ve güvenliğini tehdit etmektedir.
- Gıda tedarik zincirlerinin bozulması: İklim değişikliği, gıda tedarik zincirlerini bozmaktadır. Örneğin, aşırı hava olayları, gıdaların hasar görmesine veya bozulmasına neden olmaktadır. Bu durum, gıda güvenliğini tehdit etmektedir.
İklim değişikliğinin gıda güvenliğine yönelik tehditleri, özellikle gelişmekte olan ülkelerde daha belirgindir. Bu ülkelerde, tarım ve gıda üretimi zaten iklim değişikliğinin olumsuz etkilerine karşı daha savunmasızdır.
Kötü haberler:
- İklim değişikliği, gıda güvenliğini tehdit ediyor.
- Küçük çiftçiler, balıkçılar ve diğer gıda üreticileri, iklim değişikliğinin en savunmasız kesimleri arasında yer alıyor.
- Tarım ve gıda sistemleri, önemli miktarda sera gazı emisyonuna yol açıyor.
İyi haberler:
- COP28 Deklarasyonu, tarım ve gıda sistemlerinin iklim değişikliğine uyum sağlaması ve dönüştürülmesinin önemini vurguluyor.
- Deklarasyon, bu dönüşüm için gerekli olan finans, teknik destek ve kapasite geliştirme gibi konuların ele alınacağını taahhüt ediyor.
- Deklarasyon, dezavantajlı grupların özel ihtiyaçlarının dikkate alınacağına vurgu yapıyor.
Somut adımlar:
- 2025 yılına kadar ulaşılacak beş hedef:
- Gıda üreticilerinin iklim değişikliğine karşı direncini artırmak
- Gıda güvenliğini ve beslenmeyi teşvik etmek
- İklim değişikliği nedeniyle tehdit altında olan gıda işçilerini desteklemek
- Su yönetimini güçlendirmek
- Uluslararası işbirliğini artırmak
Türkiye'nin rolü:
- Türkiye, tarım ve gıda alanında önemli bir potansiyele sahip.
- Türkiye, iklim değişikliğiyle mücadelede küresel liderlik rolü oynayabilir.
Sonuç:
COP28 Deklarasyonu, tarım ve gıda sistemlerinin iklim değişikliğine uyum sağlaması ve dönüştürülmesi için önemli bir adım. Ancak, bu niyetin somut adımlara dönüşmesi ve taahhütlerin yerine getirilmesi gerekiyor. Bu dönüşüm, gıda güvenliğini ve beslenmeyi sağlamaya, yoksullukla mücadeleye ve çevrenin korunmasına katkı sağlayacaktır.
nurtensirma@gmail.com